Hızla gelişen blockchain dünyasında her geçen gün yeni mimariler ortaya çıkıyor. Bunlar arasında, Solana Virtual Machine (SVM) kullanan Layer-2 çözümleri gibi çeşitli yenilikçi tasarımlar da bulunuyor. Bugün, bu teknolojiyi benimseyen öncü proje, Eclipse’i ele alacağız. Eclipse’in ne olduğunu, nasıl çalıştığını, mimarisini ve daha fazlasını örneklerle inceleyeceğiz!
Eclipse Nedir?
Eclipse Mainnet, Solana Virtual Machine (SVM) kullanarak Ethereum için ilk Layer-2 ölçeklendirme çözümüdür. Bu çözüm, Ethereum işlemlerinin verimliliğini ve ölçeklenebilirliğini önemli ölçüde artırmayı amaçlıyor. SVM’nin yüksek performans özelliklerinden yararlanan Eclipse, geleneksel Ethereum blockchain’inin sınırlarını zorlamak isteyen geliştiriciler ve kullanıcılar için daha güçlü, daha hızlı ve daha uygun maliyetli bir bilgi işlem ortamı sunmaktadır. Eclipse, Ethereum ekosistemine yenilikçi çözümler getirmeyi, daha geniş bir kullanıcı tabanı tarafından benimsenmesine ve blockchain teknolojisinin evrimine katkıda bulunmayı hedefliyor.
Mimarinin ve teknik kısımların derinliklerine inmeden önce Eclipse’in kullandığı Solana Virtual Machine’in (SVM) ne olduğuna bir göz atmakta fayda var.
Solana Virtual Machine (SVM) Nedir?
Solana Blockchain’indeki işlemleri hızlı, verimli ve ölçeklenebilir bir şekilde işlemek üzere tasarlanan SVM, paralel işlemeye (parallel processing) olanak tanıyarak Sealevel adlı özelliğiyle birden fazla işlemin eşzamanlı olarak gerçekleştirilmesini sağlar. SVM üzerinde kullanılan akıllı sözleşmelerle Solana’nın hızı ve verimliliği artarken, paralel işleme kabiliyeti yüksek işlem hacimlerini destekleyerek tıkanıklıkları ve yüksek ücretleri önler.
SVM ayrıca geliştiricilere akıllı sözleşmeleri ve merkezi olmayan uygulamaları desteklemek için güçlü bir platform sağlar. Performansa odaklanan tasarımı, daha fazla ölçeklenebilirlik ve daha düşük işlem maliyetleri sağlayarak Solana’yı hızlı ve uygun maliyetli bir blockchain etkileşimi arayan geliştiriciler ve kullanıcılar için cazip bir seçenek haline getiriyor.
Solana Virtual Machine (SVM), Eclipse Mainnet’e en iyi SVM yürütme (execution) ortamını sağlayarak olağanüstü ölçeklenebilirlik sunuyor.
Eclipse’in Mimarisi
Settlement Layer — Ethereum
Eclipse, Ethereum’un yerleşik güvenlik protokollerini ve işlem sıralamasını ve doğruluğunu sağlamak için doğrulama köprüsünü kullanarak Ethereum’u settlement layer olarak kullanmaktadır. Bu entegrasyon, bir binanın temel desteğine benzer şekilde yüksek güvenlik standartları sağlıyor. Ek olarak, Ethereum’un yaygın kabulü ve likiditesi, ETH’yi birincil gas token olarak kullanarak DeFi ve NFT piyasalarında verimli işlemleri kolaylaştırıyor.
Data Availability — Celestia
Eclipse’in Data Availability için Celestia’ya olan güveni çok büyük önem taşımaktadır, çünkü Celestia, tüm işlem verilerinin erişilebilirliğini ve doğrulanabilirliğini sağlayarak ağın bütünlüğünün temel taşını oluşturmaktadır. Celestia’nın blok başına 8 MB’a kadar blobspace’i destekleyecek şekilde yükseltilmesiyle Eclipse, büyük miktarda bilgiyi yöneten iyi organize edilmiş bir halk kütüphanesine benzer şekilde yüksek işlem hacimlerini verimli bir şekilde yönetmek için gerekli kapasiteyi elde ediyor. Bu ilerleme yalnızca şeffaf ve hazır verileri garanti etmekle kalmayıp, aynı zamanda ağın genel verimliliğini güçlendirerek katılımcıları arasında güven sağlıyor.
Execution — Solana Virtual Machine (SVM)
Eclipse’in mimarisinin merkezinde, son derece hızlı ve yüksek verimli işlem işlemesiyle bilinen ve yukarıda bahsettiğimiz Solana Virtual Machine (SVM) yer almaktadır. Tek iş parçacıklı bir şekilde çalışan Ethereum’un EVM’sinin aksine SVM, paralel işlemede üstünlük sağlayarak verim ve ölçeklenebilirlikte önemli bir artış sağlar. Bu paralel işleme özelliği, tek çekirdekli bir işlemciden çok çekirdekli bir işlemciye yükseltmeye benzer ve Eclipse’in temel aktarımlardan karmaşık dApp’lere kadar çok çeşitli uygulamaları zahmetsizce işlemesini sağlar.
Proving — RISC Zero
Eclipse, zero-knowledge proof’ları oluşturmak için RISC Zero’yu kullanır, state serialization ve geleneksel Merkle tree’leri bypass ederek doğrulama sürecini optimize eder ve böylece potansiyel performans etkilerini azaltır. Bu yaklaşım, tıpkı bir dedektifin gerçekleri gizlice doğrulaması gibi, temel verileri ifşa etmeden işlem doğruluğunu sağlayarak güvenliği artırır.
Eclipse Mainnet’te, RISC Zero, sahtekarlığın zero-knowledge proof’larını üretmek için kullanılır ve böylece state serialization’a gerek kalmadan işlem yapılmasını sağlar.
Cross-Chain ve İletişim Protokol’leri
Eclipse, Cosmos’un Inter-Blockchain Communication (IBC) Protocol’ünden yararlanır ve izne bağlı olmayan cross-chain etkileşimleri için Hyperlane ile birlikte çalışarak farklı blockchain ekosistemleri arasında birlikte çalışabilirliği artırır. Bu yapı, Eclipse’in bir köprü görevi görmesini, farklı blockchain ağlarını birbirine bağlamasını ve bir ülkedeki cihazların başka bir ülkede sorunsuz bir şekilde kullanılabilmesini sağlayan uluslararası seyahat adaptörlerine benzer şekilde sorunsuz bir şekilde işlem yapılabilmesini sağlar.
Topluluk ve Geliştirici Desteği: Eclipse, Ethereum ekosistemindeki geliştiricilerin ve kullanıcıların geçişlerini kolaylaştırmak için MetaMask Snaps gibi popüler araçları ve entegrasyonları destekleyerek kullanıcı merkezli yaklaşımını vurgulamaktadır.
Bir Eclipse İşleminin Yaşam Döngüsü
Eclipse’te bir işlemin yaşam döngüsünü günlük bağlamda açıklamak için bunu pizza sipariş etmeye benzetelim🍕:
İşlem Oluşturma (Pizza Siparişi Verme)
Bir pizza sipariş etmek istediğinizi düşünün. Bir yemek uygulaması (blok zincirindeki bir dApp ile benzer) aracılığıyla pizzanızı seçerek başlıyorsunuz. Malzemelerinizi seçiyorsunuz ve siparişinizi onaylıyorsunuz. Uygulama daha sonra sipariş bilgilerinizi (imzalı bir işleme benzer şekilde) pizza dükkanının sipariş sistemine (blok zincirindeki RPC node’una benzer şekilde) gönderir ve bu sistem siparişinizi doğrulayıp kabul eder.
İşlemlerin Sıralanması (Pizza Siparişlerinin Düzenlenmesi)
Pizza dükkanı siparişinizi aldığında, diğer siparişler arasında onu sıraya koyması veya önceliklendirmesi gerekir. Bu durum önemlidir çünkü pizzaların yapıldığı sıra, teslimat sürelerini etkileyebilir; bu durum, Eclipse Mainnet üzerinde işlem sıralamasının, işlemlerin ne zaman işleneceğini etkilemesine benzer. Dükkan, siparişler alındığı sırayla yapılacak basit bir sistem kullanabilir veya düzenli müşterileri veya daha büyük siparişleri önceliklendiren daha karmaşık bir sistem kullanabilir (blockchainlerdeki farklı sıralama stratejilerine benzer).
Sequencing ve Sequencer’lardan detaylı olarak bahsettiğim “Sequencer’lara Genel Bir Bakış” başlıklı yazıma göz atmanızı tavsiye ederim.
Blok Üretimi (Pizza Yapımı)
Sıralama işleminden sonra pizzanız yapılır. Blockchain terimleriyle bu, işlemlerin onaylandığı ve sonuçlarının hesaplandığı blok üretim aşamasına benzer. Şef (executor), pizzanızı hazırlar, istediğiniz tüm malzemeleri ekler ve istediğiniz şekilde pişirir. Tamamlanan pizza, teslim edilmeye hazır işlem bloğunu temsil eder.
İşlemi Sonuçlandırma (Pizzanın Teslim Edilmesi ve Doğrulanması)
Sonunda, pizza kuryesi pizzayı kapınıza getirir. Bu, blockchain’deki “settlement” aşamasına benzer. Tıpkı pizzanızın doğru şekilde yapıldığından emin olmak için kontrol etmeniz gibi (optimistic settlement), blockchain dünyasında doğrulayıcılar her şeyin doğru şekilde işlendiğinden emin olmak için işlem bloğunu kontrol eder. Her şey yolunda görünüyorsa (herhangi bir tutarsızlık bulunmazsa), tıpkı pizzanızı kabul etmeniz ve siparişin tamamlanması gibi işlem sonuçlandırılır.
Eclipse ile Neler Yeni?
- Yüksek Performanslı Paralel İşleme: Eclipse, paralel işleme yetenekleri sağlamak için Solana Virtual Machine’i (SVM) kullanır. Bu yapı, işlem hızını artırmakla kalmaz, aynı zamanda yüksek trafik koşulları altında bile düşük işlem ücretleri ile büyük ölçekli uygulamaları destekler.
- Data Availability Sampling (DAS): Celestia’nın DAS’ı tarafından desteklenen Eclipse, kullanıcıların blok verilerinin erişilebilirliğini bağımsız olarak doğrulamalarını sağlar. Bu özellik, ağın güvenliğini ve şeffaflığını artırırken, ölçeklenebilirliğini de güçlendirir.
- Kod ve Kullanıcı Taşınabilirliği: Eclipse, Neon ve Solang gibi araçlar kullanarak kod taşınabilirliğini kolaylaştırır ve Metamask Snaps ile kullanıcı taşınabilirliğini artırır. Bu, çeşitli ekosistemler arasında sorunsuz geçişler ve entegrasyonlar sağlar.
- Uygulamaya Özgü Rollup’lar: Eclipse, dYdX v4'te görülenlere benzer şekilde özelleştirilmiş çözümler sunan belirli uygulamalar için özelleştirilmiş rollup’lar oluşturur. Bu platform, sadece belirli ihtiyaçlar için uygun olmakla kalmaz, aynı zamanda genel kullanılabilirliği de destekler.
- Optimize Edilmiş Kullanıcı Deneyimi (UX): Eclipse, kullanıcıların hesaplarını ve varlıklarını yönetmeyi kolaylaştırarak çoklu zincirler arası işlemleri basitleştirir. Bu, köprüleme ihtiyacını ve gas tokenları ile ilgili endişeleri azaltır.
Sonuç
Ethereum için Solana Virtual Machine (SVM) teknolojisiyle donatılmış ilk Layer-2 çözümü olarak Eclipse, blockchain dünyasında işlem hızını ve güvenliğini önemli ölçüde artırmayı hedeflemektedir. Bu yazıda gördüğümüz gibi, Eclipse farklı özelliklere sahip birkaç çözüm sunmaktadır ve her birinin kendi avantajları vardır. Özellikle bazı özellikler işlem hızını maksimize ederken, diğerleri daha yüksek güvenlik sağlar. Özellikle, SVM’nin paralel işleme kapasitesi Ethereum üzerindeki işlemleri daha da hızlandırır. Bu teknolojilerin gelişimi ile Eclipse’in blockchain ekosistemi üzerindeki etkisi gerçekten heyecan verici. Bu yenilikler, Ethereum’un sınırlarını zorlayabilir ve kullanıcılara ve geliştiricilere daha geniş bir uygulama alanı sunabilir.
Eclipse hakkında daha fazla bilgi edinmek ve keşfetmek için Discord’larına katılmanızı, Eclipse Docs ve Eclipse Mirror’a göz atmanızı öneririm.
